Bulaşıcı hastalıkların yayılmasından % 80 ellerimiz sorumludur. Bu nedenle uygun bir el hijyeni uygulaması, mikroorganizma bulaşı ve enfeksiyonların yayılmasını azaltmada en önemli, en basit ve en az maliyetli yöntemdir. Eller, vücudun herhangi bir bölümüne temas yoluyla bulaşabilecek mikroorganizmalar için en uygun yerler olduğundan el ve cilt hijyeni enfeksiyon kontrol faaliyetlerinin en önemli unsurları olarak kabul edilmektedir. Ancak bu da tek başına yeterli değildir ellerimizin temas ettiği her yüzeyin hijyeni de en az kişisel hijyenimiz kadar önemlidir. İşte bu sebeple özellikle özellikle ortak kullanım alanlarının yer ve yüzey dezenfeksiyonuna özen gösterilmelidir.
Yüzey Dezenfektanlarında Önemli Detaylar
Mikroplar özellikle sıcak, kapalı ve nemli ortamlarda 15-20 dakikada bir bölünerek sayılarını saatler içinde milyonlara çıkartabilme özelliğine sahiptirler. Yüzeyler üzerinde bulunan ve hızla çoğalan gözle göremediğimiz bu tehlikelerin bilincinde olmalı ve öncelikle etrafımızdaki yüzeylere dokunduktan sonra elleri yüzümüze değdirmekten kaçınmalı bilhassa ağız, burun ve gözle temas ettirilmemelidir. Eller, Dünya Sağlık Örgütü’nün talimatlarına uygun olarak en az 20 saniye boyunca sabun ve su ile yıkanmalı; suyun ve sabunun olmadığı durumlarda ise en az %60 alkol oranına sahip el ve cilt antiseptikleri ya da el dezenfektan jelleri kullanılmalıdır. Tüm bu kriterlere uyulduktan sonra da içinde bulunulan ortam etkili bir yüzey dezenfektanı ile dezenfekte edilmelidir.
Dünyaca içinde bulunduğumuz Covid-19 pandemisine sebep olan zarflı yapıdaki korona virüs ile mücadelede el yıkama alışkanlığı olan ve yüzeylerini sık sık dezenfekte eden toplumlarda virüsün yayılma hızı daha yavaş olacaktır.
Nelere Dikkat Edilmeli?
Öncelikle her dezenfektan türünün yüzeylerde kullanılamayacağının bilincinde olmakta fayda vardır. Örneğin el ve cilt için kullanılan ürünler temelde alkol bazlı ürünlerdir ve bunlar ciltle temasa uyumlu olduğundan yüzey temizliğinde tek başına etkili olamayabilir. İşte bu noktada Didesildimetilamonyum Klorür gibi genel olarak katyonik özellik gösteren yüzeye etkili dezenfektanlar kullanmak gerekir. Kuarterner amonyum bileşikleri olarak bilinen bu gruptaki aktif maddelerin fungusidal, bakterisidal ve virüsidal olarak etkinliği vardır. Alkol ile birlikte kullanıldığında yüzeylerin dezenfeksiyonunda etkin rol oynarlar.
Doğru ürün tercihinin ardından ürün etiketi üzerindeki kullanma talimatları dikkatle okunmalı, önerilere uyulmalı, detaylı bir biçimde anlatılan kullanım şekline riayet edilmeli ve gıda maddelerine kesinlikle uygulanmamalıdır; aksi bir durumun ürünün hatalı kullanımına yol açacağı unutulmamalıdır.
Yüzey dezenfektanları çeşitlerine göre içeriğinde alkol, aldehit, amonyum klorit gibi kuvvetli kimyasallar içerebildiğinden bu kimyasalların bir araya gelişi kullanıcıların bazı konularda daha hassas davranma gereksinimlerini de ayrıca artırır.
Ürün etiketlerinde yer alan uyarıcılara dikkat edilmemesi durumunda zehirlenmelere sebebiyet verebileceği bilinmelidir.
Kullanıcılar herhangi bir zehirlenme durumunda Ulusal Zehir Danışma Merkezi (Uzem)’in 114 No’lu Telefonunu aramalıdır. Ürünlerle ilgili şikayet olması durumunda Alo 184 Sağlık Bakanlığı iletişim Merkezi (SABiM)’ne ulaşılmalıdır.
Hangi Alanlarda Kullanılırlar?
Geçmişten günümüze özellikle hızlı dezenfeksiyona ihtiyaç duyulan ameliyathane masası, lamba ve demirbaşları, taşıma araçları, acil yardım otoları, sedyeler ve ambulanslar, diş hekimliği cihaz ve aletleri, frez uçları, aeratör başlıkları, hemşire deskleri, masa ve sandalyeler, pansuman arabaları, doktor ve diş doktorlarının muayenehaneleri, hastabaşı monitörleri, sıklıkla el ve cilt temasının olduğu alanlar, klozet, lavabo, musluk, kapı kolu vb., hasta bakım ünitelerindeki büro malzemeleri, serum askısı, hasta yatağı kenarları, mikroskopların el ve cilt teması olan alanlarında, hasta cildi ile temas eden tıbbi aletler, steteskop, derece, tansiyon aleti, otoskop, oftalmaskop gibi hastane ve klinik ortamlarında kullanılan yüzey dezenfektanlarının Covid-19 salgını ile birlikte ev ve iş yerlerinde de kullanımı yaygınlaşmıştır.
Yüzey dezenfektanları artık günlük yaşantımızın bir parçası haline gelmiştir. Bu noktada kendimizin ve sevdiklerimizin sağlığı için doğru ürünleri seçmek gerekir. Özellikle dezenfektan tercihlerinde ilk dikkat edilmesi gereken kriterlerin başında, ürünün taşıdığı sertifikalar gelir. Biyosidal ruhsatı olmayan ürünler, yüksek klor, deterjan gibi içerikleriyle sağlık problemleri açabilir. Bu sebepler T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından onaylı ve biyosidal ruhsatlı ürünleri tercih etmelisiniz.